พวงหรีดวัดจักรวรรดิราชาวาส

พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๔ พระราชทานพระบางแก่เจ้านครหลวงพระบางที่ทรงเข้าถวายเครื่องราชบรรณาการเมื่อ พ.ศ. ๒๔๐๙ และโปรดเกล้าฯ ให้อัญเชิญพระนาก พระพุทธรูปปางห้ามสมุทร ซึ่งเป็นโลหะนากทั้งองค์จากหอพระในพระบรมมหาราชวังไปประดิษฐานไว้ในพระวิหารแทน

               ภายในวัดมีพระปรางค์ที่เจ้าพระยาบดินทรเดชาสร้างหลังจากเสร็จศึกเขมรประมาณ พ.ศ. ๒๓๗๐ ประดับด้วยหินอ่อนมีฐานทักษิณ ๒ ชั้น ว่ากันว่า สูงที่สุดในฝั่งพระนครวัดจาพื้นถึงยอด ๓๙.๒๕ เมตร นภศูลสูง ๔.๒๐ เมตร

               ตามประวัติเล่าสืบต่อกันมาว่า เมื่อรัชกาลที่ ๓ เสด็จพระราชดำเนินมาพระราชทานผ้าพระกฐิน ได้ทอดพระเนตรพระวิหารพระบางสูงกว่าพระอุโบสถ จึงมีพระราชกระแสท้วงว่า “โบสถ์เตี้ยกว่าวิหารพระบาง” เจ้าพระยาบดินทรเดชาจึงสร้างพระอุโบสถหลังใหม่ทางด้านเหนือของพระอุโบสถเดิม ส่วนพระอุโบสถเดิมกลายมาเป็นพระวิหาร

               พระวิหารตั้งอยู่ด้านใต้ของพระอุโบสถ เดิมเคยเป็นพระอุโบสถมาก่อน ตามประวัติเมื่อเจ้าพระยาบดินทรเดชาสร้างวัดนี้ราว พ.ศ. ๒๓๖๒-๒๓๖๓ นั้น ได้มอบให้บุตรชายคนโตชื่อ เกต (ในสมัยรัชกาลที่ ๔ เป็นเจ้าพระยามุขมนตรี) เป็นผู้อำนวยการสร้างด้านเหนือเข้ามาหาด้านให้บุตรชายคนรองชื่อ แก้ว (ในสมัยรัชกาลที่ ๔ เป็นเจ้าพระยายมราช) เป็นผู้อำนวยการสร้างด้านใต้ขึ้นไปหาด้านเหนือ แล้วมาบรรจบกันตรงกลาง

               ศาลเจ้าพระยาบดินทรเดชา (สิงห์ สิงหเสนี) สร้างเสร็จในวันที่ ๒๐ กันยายน พ.ศ. ๒๔๘๕ ประดิษฐานรูปหล่อของเจ้าพระบาบดินทรเดชา ซึ่งหล่อขึ้นระหว่าง พ.ศ. ๒๔๔๑-๒๔๔๗ โดยปั้นจากภาพเขียนที่ถ่ายแบบมาจากรูปปั้นของเจ้าพระยาบดินทรเดชาที่สมเด็จพระหริรักษ์รามาธิบดี (นักองค์ด้วง) พระเจ้ากรุงกัมพูชา ทรงสร้างไว้สักการะตั้งแต่ พ.ศ. ๒๓๙๒

วัดจักรวรรดิราชาวาสวรมหาวิหารหรือวัดสามปลื้ม อยู่คู่กับชุมชนชาวจีนสำเพ็งมาแต่แรกสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์

ย่านวัดจักรวรรดิราชาวาสถือเป็นย่านที่พักอาศัยของชุมชนชาวจีนในกรุงเทพฯ มาตั้งแต่สมัยต้นรัตนโกสินทร์ เมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชโปรดเกล้าฯ ให้ชาวจีนย้ายถิ่นฐานจากบริเวณที่จะสร้างพระบรมมหาราชวังไปอยู่นอกเขตกำแพงพระนครทางทิศตะวันออกเฉียงใต้บริเวณริมน้ำเจ้าพระยาตั้งแต่คลองวัดสามปลื้มหรือวัดจักรวรรดิราชาวาสไปจนถึงคลองสำเพ็ง ชาวจีนจึงได้ตั้งหลักปักฐานสร้างชุมชนและย่านการค้าจนรุ่งเรืองและขยายพื้นที่ออกไปอย่างกว้างขวาง กลายเป็นย่านสามเพ็ง ตลาดบกที่ใหญ่ที่สุดในพระนคร