ข้อดีและข้อเสีย ของการเลือกจัดงานศพที่บ้าน

ภาพจำของการจัดงานศพ สำหรับคนไทยหรือชาวพุทธโดยทั่วไป อาจจะคุ้นชินกับการที่ญาติของผู้เสียชีวิตเลือกที่จะมีการจัดงานกันที่วัด แล้วเชิญแขกมากหน้าหลายตามาร่วมงาน ซึ่งในความเป็นจริงยังมีครัวเรือนอีกหลายพื้นที่ ยังคงเลือกที่จะจัดงานศพที่บ้าน ด้วยประเพณีดั้งเดิม หรือข้อจำกัดหลาย ๆ อย่างที่แตกต่างกันออกไป

การจัดงานศพที่บ้านไม่ใช่เรื่องแปลกใหม่ ?

หลายคนอาจจะตั้งคำถามว่าการจัดงานในลักษณะนี้ที่บ้านนั้นเป็นเรื่องแปลกใหม่ในสังคมหรือไม่ ซึ่งในความเป็นจริงแล้วนั้น เมื่อครั้งอดีตบางวัฒนธรรมหรือบางพื้นที่ ต่างก็มีการจัดงานที่บ้านกันอยู่แล้ว ก่อนที่จะนำร่างของผู้ที่จากไป นำไปฝังหรือเผาเป็นขั้นต่อถัดไป เช่น ประเพณีการจัดงานศพของชาวล้านนาในอดีต 

ที่จะมีการตั้งร่างผู้เสียชีวิตเอาไว้ที่บ้าน แล้วทำการนิมนต์พระสงฆ์ไปสวดที่บ้านแทน ไม่ต่างกับชาวบ้านโดยทั่วไปในหลายพื้นที่ แต่ในปัจจุบันก็จะมีการเปลี่ยนแปลงไปบ้างแล้ว ด้วยข้อจำกัดหรือความสะดวกในการจัดงานนั่นเอง ดังนั้นการจัดงานศพที่บ้านจึงไม่ใช่เรื่องแปลกใหม่ และถ้าในปัจจุบันจะมีการจัดงานศพที่บ้านเกิดขึ้นก็ย่อมเป็นไปได้นั่นเอง (ขึ้นอยู่กับความต้องการของผู้จัดงาน)

ข้อดีของการจัดงานศพที่บ้าน

ไม่ต้องเคลื่อนย้าย

ข้อดีในส่วนนี้อาจจะไม่สามารถบอกได้ว่าเหมาะกับในทุกกรณี เพราะว่าในบางครั้งร่างของผู้เสียชีวิตอาจจะไม่ได้อยู่ที่บ้าน และจำเป็นจะต้องมีการนำไปโรงพยาบาลก่อน เพื่อกระบวนการที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ เพียงแต่อาจจะสะดวกต่อการเคลื่อนย้ายมากกว่าเล็กน้อย เพราะสถานที่ที่ใช้จัดงานอาจจะยังไม่พร้อม หรือมีระยะทางไกล ดังนั้นบางครั้งการเดินทางไปที่บ้าน ก็จะทำให้สะดวกในการจัดการมากกว่านั่นเอง (แต่ในอดีตผู้เสียชีวิตก็มักจะอยู่ที่บ้านอยู่แล้ว หรือมีการนำร่างมาที่บ้านก่อน จึงเป็นข้อดีหลัก ๆ นั่นเอง)

ลดค่าใช้จ่ายในการเช่าสถานที่

แน่นอนว่าหากพื้นที่บ้านของผู้จัดงานมีความเหมาะสมมากพอ ก็จะสามารถลดค่าใช้จ่ายในการเช่าสถานที่ เช่น วัด โรงเรียน อาคารเอนกประสงค์ โรงแรม และอื่น ๆ ลงไปได้มากพอสมควร เพราะการจัดงานนอกสถานที่นั้นมักจะมีค่าใช้จ่ายยิบย่อยตามมา ยังไม่รวมกับค่าตกแต่งสถานที่ รวมทั้งค่าเช่าอุปกรณ์ต่าง ๆ อีกด้วย

ไม่ต้องจำกัดระยะเวลาจัดงาน

เนื่องจากในบางพื้นที่ การเช่าใช้สถานที่หรือจัดงานตามวัดวาอาราม ก็อาจจะมีกรณีที่คิวงานซ้อน หรือจำนวนคนที่ต้องการใช้สถานที่แน่นเกินที่จะให้บริการ จนต้องมีการกำหนดวันเวลาที่แน่ชัดและจำกัด แต่ถ้าผู้จัดงานสามารถดำเนินการทางศาสนาได้ที่บ้านของตัวเอง ก็จะมีอิสระในการจัดงาน และสามารถระบุวัน รวมทั้งกำหนดการต่าง ๆ ตามที่ต้องการได้ง่ายยิ่งขึ้น

สะดวกในการทำพิธีต่าง ๆ 

พอสถานที่จัดงานเป็นที่บ้านของตัวเอง การจัดงาน ตกแต่งสถานที่ ตลอดข้อจำกัดในการใช้สถานที่ก็จะมีความสะดวกมากกว่า การไปใช้สถานที่นอกบ้าน ที่จะต้องมีหลักการปฏิบัติบางอย่างซึ่งอาจจะไม่ถูกใจผู้จัดงาน นอกจากนั้นในเรื่องของการทำพิธีก็สามารถทำได้ เพียงนิมนต์พระสงฆ์มาที่บ้านนั่นเอง

ข้อเสียของการจัดงานศพที่บ้าน 

เหนื่อยเรื่องการจัดงาน

เนื่องจากพอต้องทำทุกอย่างภายในบ้าน รวมไปถึงการจัดการสถานที่ให้มีความพร้อม ทั้งในเรื่องของขั้นตอนการทำพิธีต่าง ๆ ตลอดจนจัดสถานที่เพื่อรองรับแขกที่มาร่วมงาน ความเหนื่อยและการจัดการทั้งหมดก็จะไปตกอยู่ที่เจ้าภาพ ซึ่งจำเป็นจะต้องอาศัยแรงกายและแรงใจในการทำงาน จนกว่าจะเสร็จสิ้นพิธี ซึ่งก็ถือว่าเป็นงานที่หนักพอสมควรเลย

ต้องมีการเดินทางรับและส่งพระสงฆ์

อย่างที่กล่าวไปแล้วข้างต้น ว่าการทำพิธีทางศาสนานั้น สามารถทำได้แม้จะจัดงานที่บ้าน เพียงแต่ผู้จัดงานจำเป็นจะต้องอำนวยความสะดวก และวางแผนการเดินทางเพื่อนิมนต์พระสงฆ์มาทำพิธีหรือสวดอภิธรรมที่บ้าน แทนการไปจัดงานที่วัด โดยปกติงานศพจะต้องมีการนิมนต์พระสงฆ์จำนวน 4 รูป เพื่อให้สอดคล้องกับเนื้อหาในการสวด ดังนั้นสำหรับครอบครัวไหนที่ไม่ได้มีความสะดวกในปัจจัยส่วนนี้ การจัดงานศพที่บ้านก็อาจจะยังไม่เหมาะสมนั่นเอง

พื้นที่จำกัด

บ้าน คือ สถานที่พักอาศัย และเป็นพื้นที่สำหรับคนในครอบครัว แน่นอนว่าบ้านของคนโดยทั่วไปนั้นก็มีพื้นที่แค่เพียงพอสำหรับการใช้ชีวิตในแต่บะวันเท่านั้น (ขึ้นอยู่กับสภาพความเป็นอยู่ของแต่ละครอบครัวด้วย) ซึ่งการจัดงานหากมีการเชิญแขกมาเป็นจำนวนมาก ด้วยพื้นที่ซึ่งอาจจะไม่สามารถรองรับ ผู้คนจำนวนมากได้ ก็อาจจะกลายเป็นปัญหาวุ่นวายในวันงาน เพราะฉะน้ันก็อาจจะแก้ปัญหาเบื้องต้นด้วยการเชิญคนมาให้น้อย แต่ถ้าครอบครัวไหนมีพื้นที่บ้านมากพอสมควรก็ถือว่าไม่เป็นปัญหา

สุดท้ายก็ต้องทำการเผาที่วัด

ขั้นตอนสุดท้ายของการจัดงานศพ ก็คือการฝังหรือการเผาศพ ซึ่งแน่นอนว่าในขั้นตอนนี้ไม่สามารถทำได้ที่บ้าน ดังนั้นสุดท้ายแล้วก็จำเป็นจะต้องมีการเคลื่อนย้ายร่างของผู้เสียชีวิตไปยังสถานที่ซึ่งสามารถดำเนินการในขั้นตอนเหล่านี้อยู่ดี แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นก็ขึ้นอยู่กับความสะดวกของผู้จัดงานเอง ว่าต้องการที่จะจัดงานที่บ้านก่อน แล้วค่อยทำการฝังหรือเผาทีหลัง เพื่อง่ายต่อการจัดการหรือไม่ หรือสะดวกที่จะจัดการทุกกระบวนการทีเดียวที่วัดไปเลยนั่นเอง

ข้อดี-ข้อเสียของการจัดงานศพที่วัด